سوسری ها cockroach
مقدمه:
سوسری ها بدلیل قدرت تطابق با محیط و شرایط ویژه زندگی که دارند می توانند به طیف وسیعی ازمکان های مهم زندگی انسان از اتاق های مسکونی،حمام ها و انبار ها گرفته تا آشپزخانه و محل های پخت غذا دسترسی داشته باشند.و با توجه به اینکه با مدفوع و موادی با آلودگی زیاد سرو کار دارند به راحتی قادرند تا حلقه ارتباطی بسیار موثری بین عوامل بیماری زا و محیط انسانی و انسان ها بر قرار کنند.این حشرات ناقلین مکانیکی انواع باکتری ها،قارچ ها ،تک یاخته ها و ویروس های بیماریزا می باشند.
سوسری ها به تقریب هر چیزی را که به دستشان برسد می خورند ،آنها حتی از کاغذ،پارچه بخصوص اگر آهار داشته باشد ،کتاب،مو، کفش،کاغذ دیواری، خون خشک شده،خلط ،حشره مرده و به طور تقریبی از هر ماده حیوانی و گیاهی تغذیه می کنند.
سوسری ها را در حال جویدن انگشتان دست و پای افراد خوابیده یا در حال بیهوشی و روی افراد ولگرد که موی سرشان آلوده بوده است هم پیدا کرده اند.
این حشرات در برابر بی غذایی و کم آبی بسیار مقاوم هستند ،به طوریکه سوسری خانگی ممکن است بدون آب به مدت 5 تا 10 هفته و بدون غذا تا چند ماه زنده بماند.
سازش بسیار سریع سوسری ها با شرایط سخت زیستی و نیز مقاومت آنها به انواع سموم موجود باعث می شود تا مبارزه با این حشره فرصت طلب شرایط خاصی را طلب نماید. ولی در هرحال رعایت نظم و نظافت عمومی در محیط ،جمع آوری مستمر و بموقع پسمانده غذا ها و دفع بهداشتی زباله ها ،بهترین و موثرترین راه برای کنترل این حشره موذی و به تعبیری شبگرد های کثیف منازل است.
اهمیت بهداشتی سوسری ها
حضور سوسری ها در محیط زندگی انسان بسیار نامطلوب تلقی می شود زیرا آنها عادت کثیفی به هنگام تغذیه دارند و همواره قسمتی از غذای خورده شده را برگردانده و همراه مدفوع خود بر روی مواد غذایی می ریزند.
از طرفی برخی از سوسری ها با ترشح ترکیبات سمی موجود در همولنف و مواد ی که از غدد بزاقی آنها ترشح می شود مانند : کانتریدن ،سبب بدبو شدن غذا ،ایجاد اختلالات تنفسی همچون آسم در افراد حساس و حتی عوارض و حساسیت پوستی می شوند.
سوسری ها به دلیل رژیم غذایی همه چیزخواری و زندگی در محیط های نامناسب (لوله های فاضلاب و توالت و …) میتوانند در انتقال عوامل بیماریزا نقش داشته باشند.
این حشرات با راه رفتن و آلوده کردن ظروف غذا خوری و مواد غذایی باعث انتقال بیماری های مختلفی از جمله وبا، جذام،اسهال های خونی، تیفویید، مسمومیت غذایی، انتقال تخم انگل های روده ای و … می شوند.
سوسری ها متجاوز از 40 نوع باکتری بیماریزاف از جمله باکتری های شیگلا، پسودوموناس، مایکوباکتریوم، استافیلوکوک و به ویژه سالمونلا ها، حتی باکتری های مقاوم به آنتی بیوتیک را نیز انتقال می دهند.
علاوه بر این سوسری های مختلف می توانند در انتقال و انتشار تخم انگل ها نقش مهمی داشته باشند و بعبارتی به عنئان ناقلین حد واسط برخی از کرم ها نقش بازی کنند.
علاوه بر تمام موارد فوق ،به تازگی مشخص شده است که سوسری آمریکایی به طور عادی قادر به تولید و ترشح ترکیبات شیمیایی خاصی است که از ترکیبات سرطان زا می باشد. این مواد شیمیایی از مشتقات اسید های آمینه تریپتوفان، شامل ترکیبی از گزانتورنیک،اسید کینورنیک و اسید هیدروکسی کینالیدیک می باشند. از طرفی این ترکیبات سمی در مدفوع سوسری ها نیز وجود دارند . واضح است که مدفوع این حشرات بر روی ظروف و مواد غذایی تا چه اندازه می تواند برای انسان خطرناک باشد.
روش های کنترل سوسری ها:
کنترل فیزیکی سوسریها:
کنترل آلودگی ایجاد شده توسط سوسری ها مستلزم یک بررسی هوشمندانه از محل و ارزیابی علت ایجاد مشکل توسط افراد متخصص و با تجربه می باشد که شامل بررسی بر روی موثرترین روش کنترل می باشد که به صورت الزامی استفاده از حشره کش نبوده بلکه یک کنترل رضایت بخش حشره است.
اولین نشانه های معضل سوسری ها زمانی ظاهر می شود که مردم حضور و وجود سوسری ها را در مکان هایی که ناخواسته اند تشخیص دهند. سوسری ها بیشتر در اماکن مسکونی زندگی می کنند ولی می توانند در محل هایی که غذا تهیه ،آماده و انبار می شود نیز به سر برند.
تشخیص سوسری ها توسط افراد به عوامل متعددی بستگی دارد از ان جمله می توان به محل قرارگیری خانه،تجربه قبلی مواجهه با سوسری ،قدرت تشخیص گونه های عمومی آفت و حساسیت فردی اشاره کرد.
تعیین محل های اختفای سوسری ها نیازمند روشهای مستمر ردیابی است تا اینکه عملیات بتواند بطور صحیح برنامه ریزی گردد.همزمان با انجام عملیات کنترل برای تعیین میزان موفقیت و تاثیر مبارزه بایستی عملیات ردیابی و پایش وضعیت سوسری ها نیز صورت گیرد .
رایج ترین روش های مبارزه فیزیکی با سوسری ها شامل روش های زیر می باشد:
الف) ایجاد مکش
ب) استفاده از گرما و سرما
ج)استفاده از گردهای خشک کننده
د) استفاده از دور کننده ها
ه) تله گذاری
ر)بهسازی محیط و رعایت اصول بهداشتی
کنترل شیمیایی سوسری ها
کنترل شیمیایی سوسری ها با حشره کش به چند دلیل مشکل است :
- ایجاد مقاومت حشره نسبت به حشره کش درصورت استفاده با غلظت های نادرست
- استفاده از حشره کش نامناسب و دور کردن حشره در نتیجه عدم تماس سوسری ها با این مواد
با توجه به دلایل فوق توصیه میگردد در استفاده از حشره کش ها حتما با افراد متخصص و شرکت های معتبر مبارزه با حشرات و جوندگان مشورت نمایید.
شرکت سم یاران محیط ایرانیان افتخار دارد که با استفاده از روش های نوین مورد تایید وزارت بهداشت و تحت نظارت کارشناسان بهداشت محیط در ریشه کنی انواع سوسک و سوسری ها یاری دهنده شما عزیزان باشد.
منابع:کنترل ناقلین بیماری ها و عوامل محیطی مرتبط با آنها تهیه و تدوین کمیته کشوری تدوین مجموعه های آموزشی برنامه کنترل ناقلین مرکز سلامت محیط و کار،حشره شناسی پزشکی تالیف دکتر روح الله دهقانی
مقالات مرتبط:
